Zet boeren en werknemers centraal in wetgeving 

Mensenrechten en milieuschendingen zijn dagelijkse praktijk in handelsketens. Dit betekent dat van veel producten die wij als consument gebruiken en aankopen, er ergens in de keten iets mis is gegaan. Uitbuiting en armoede zijn de grondoorzaken van veel van die mensen- en milieurechtenschendingen. Boeren en werknemers in staat stellen een goed inkomen te verdienen, dat is waar Fairtrade voor staat. Want hoe kunnen kinderen naar school gaan als ouders in extreme armoede leven? Hoe kunnen we van boeren verwachten te investeren in verduurzaming als ze amper betaald krijgen voor hun producten?  

Ondanks sterke vrijwillige initiatieven en het harde werk van al die koploperbedrijven die dagelijks hun best doen verantwoord en duurzaam te ondernemen, blijft het peloton ruim achter. En juist daarom is wetgeving zo belangrijk. 

Dat vind ook de Nederlandse consument. Uit onderzoek blijkt dat 76% van de mensen vindt dat de overheid bedrijven moet verplichten duurzaam te produceren. Maar liefst 96% vindt dat uitbuiting van mensen verboden moet zijn. 

Goed nieuws dus dat er veel speelt op het gebied van wetgeving. Onlangs presenteerde de Europese Commissie haar voorstel voor een brede IMVO-wet. En ook de Nederlandse overheid heeft in haar regeerakkoord opgenomen nationale wetgeving uit te werken. 

De grote vraag is natuurlijk of de voorgestelde opzet voor IMVO- wetgeving daadwerkelijk tot impact leidt voor de boeren en werknemers. Helaas is het Europese voorstel bij lange na niet ambitieus genoeg om die impact te bereiken. Bedrijven kunnen volgens deze wet hun verantwoordelijkheid afschuiven in de keten, bijvoorbeeld via contractmanagement, en meerdere basisprincipes van due diligence worden genegeerd. 

Degenen om wie het gaat, de rechthebbenden zoals boeren en werknemers, zijn zelden direct betrokken bij de onderhandelingen. Daarom hebben Fairtrade gecertificeerde boeren en werknemers een brief geschreven, waarin ze de Europese Unie oproepen om juist hún belangen centraal te stellen in IMVO-wetgeving.  

“Dialogue with the people impacted by business is a fundamental principle in human rights and environmental due diligence. We, as rights holders, want our voices heard” 

Meer dan 260 producenten organisaties uit Latijns-Amerika, Afrika en Azië hebben de brief ondertekend. Bijzonder om te zien is dat ook meer dan 40 bedrijven de oproep van de producenten ondersteunen. In Nederland laten Peeze, Chocolatemakers, Fairtrade Original, Fair&Co, Tony’s Chocolonely en Yumeko zien dat ze achter hun producenten staan! Een duidelijk signaal. 

De producenten stellen dat zolang wetgeving er niet voor zorgt dat boeren en werknemers in staat worden gesteld een leefbaar inkomen te verdienen, die rechten juist onder druk blijven staan. Daarom moet wetgeving: 

• Een due diligence verplichting voor de hele keten omvatten en voor alle bedrijven gelden; 
• Samenwerking en kostendeling bevorderen; 
• Bedrijven verplichten hun aankoop- en handelspraktijken te onderzoeken en waar nodig aan te passen; 
• Leefbaar inkomen en loon centraal stellen; 
• Betekenisvolle stakeholderengagement met boeren en werknemers verplichten in elke stap van het proces; 
• ‘Cut and run’ tegengaan en lange termijn samenwerking bevorderen. 

Zolang deze punten niet expliciet onderdeel worden van IMVO-wetgeving, op welk niveau dan ook, blijft het risico bestaan dat bedrijven hun handelspraktijken niet voldoende aanpassen om de grondoorzaken van schendingen aan te pakken. Brede en inclusieve wetgeving kan daar iets aan veranderen. En dit is het moment! 

Meer weten over de producenten brief en hun voorwaarden voor inclusieve wetgeving? Kijk dan hier