Op weg naar duurzame en verantwoorde handelsketens: bouwstenen voor IMVO-wetgeving gepubliceerd

Op weg naar duurzame en verantwoorde handelsketens: bouwstenen voor IMVO-wetgeving gepubliceerd

Fairtrade mvo
Onlangs heeft het kabinet de bouwstenen voor wetgeving voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen gepubliceerd. Hiermee geeft het kabinet aan hoe zij denkt dat IMVO-wetgeving het best kan worden ingericht. Een belangrijk moment! Fairtrade pleit namelijk al een hele tijd voor wetgeving op mensenrechten en milieu en de weg ernaartoe is lang.

Wetgeving is nodig om ervoor te zorgen dat geen enkel bedrijf haar verantwoordelijkheid kan ontlopen wanneer het gaat om mensenrechtenschendingen en/of milieuschade. Daarom valt of staat de impact van zo’n wet met de inhoud en implementatie ervan. De bouwstenen van het kabinet, die gelukkig verder gaan dan het recent gepubliceerde SER-advies, geven in de basis een positief signaal af. Het kabinet heeft namelijk een aantal belangrijke basisvoorwaarden van ambitieuze IMVO-wetgeving overgenomen, onder andere: 

  • Omvat de hele keten en alle mensenrechten; 
  • In lijn met OESO-richtlijnen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs); 
  • Een algemene zorgplicht voor alle bedrijven, en een due diligence verplichting voor bepaalde bedrijven namelijk:
  • Bedrijven met meer dan 250 werknemers, middelgrote bedrijven in risicosectoren en beursgenoteerd MKB; proportionele toepassing voor overig MKB; 
  • Verplichte toepassing van de zes stappen van het due diligence proces, conform de OESO-richtlijnen; 
  • Een combinatie van positief en repressief toezicht, met mogelijkheid tot sancties; 
  • Inzet op EU-niveau, maar nationale wetgeving blijft een optie. 

Het kabinet zet met deze bouwstenen nog altijd in op wetgeving op Europees niveau. Half december publiceert de Europese Commissie naar verwachting haar wetsvoorstel ‘Sustainable Corporate Governance’. Maar, zo geeft het kabinet aan, als EU-wetgeving niet ‘tijdig’ van de grond komt, liggen de bouwstenen klaar voor nationale dwingende maatregelen. Helaas wordt niet toegelicht wat ‘tijdig’ dan precies betekent. Dat is problematisch; want we hebben haast! Daarom blijft Fairtrade, samen met meer dan honderd organisaties in het Initiatief voor Duurzaam en Verantwoord Ondernemen (IDVO), campagne voeren voor wetgeving op nationaal niveau.  

Nederland moet niet afwachten en achterblijven, maar juist koploper worden en daarmee het Europese proces positief beïnvloeden.   

De grote vraag is natuurlijk of deze opzet voor due diligence wetgeving daadwerkelijk tot impact leidt voor de boeren en werknemers die onze voedsel produceren. Zij ondervinden namelijk dagelijks de negatieve impact van oneerlijke handelspraktijken die leiden tot armoede en andere mensenrechtenschendingen. 

Om daadwerkelijk impact te maken aan het begin van de keten moeten volgens Fairtrade de volgende punten expliciet worden opgenomen in de wetgeving: 

  • Benoemen aanpassen handels- en inkooppraktijken als onderdeel van due diligence. En het opnemen van Leefbaar Inkomen, Leefbaar Loon en verenigings- vakbondsvrijheid als voorwaardenscheppende mensenrechten; 
  • Een eerlijke verdeling van de lasten: degenen met de meeste macht en middelen moeten verantwoordelijk worden gehouden en delen in de kosten en samen toewerken naar verbetering; 
  • Actief ‘cut and run’ tegengaan en lange termijn relaties bevorderen; 
  • Stakeholder engagement met (vertegenwoordigers van) rechthebbenden, zoals boeren en werknemers. In elke stap van het due diligence proces. Om te garanderen dat de risico’s die die het belangrijkst zijn voor kleinschalige producenten – en niet voor bedrijven zelf – worden aangepakt. 

Zolang deze punten niet expliciet onderdeel worden van IMVO-wetgeving, op welk niveau dan ook, blijft het risico bestaan dat bedrijven weliswaar due diligence toepassen. Maar niet hun handelspraktijken voldoende aanpassen en de grondoorzaken van schendingen aanpakken. Als boeren en werknemers geen leefbaar inkomen en/of loon kunnen verdienen, zullen hun mensenrechten altijd onder druk blijven staan. Brede en inclusieve wetgeving kan daar iets aan veranderen. En dit is het moment! 

  • Sluit jij je ook aan bij onze oproep! Teken hier de petitie die binnenkort aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.
  • Wil je meer lezen over onze voorwaarden voor wetgeving? Lees dan hier onze position paper.
  • Wil je ook laten zien dat wetgeving nodig is? Sluit je aan bij meer dan honderd organisaties in bij het Initiatief voor Duurzaam en Verantwoord Ondernemen