Ontwikkelingen rondom Europese Ontbossingsverordening: fair of niet?

De anti-ontbossingswet zorgde in de afgelopen maanden richting de naderende deadline eind december voor heel wat opschudding bij Europese bedrijven. Maar ook bij degenen die de grondstoffen verbouwen zoals kleinschalige koffieboeren buiten de EU die moeten kunnen aantonen dat zij voldoen aan deze wet aan hun kopers voor de EU-markt. Als zij dat niet kunnen, lopen zij het grote risico dat de kopers van hun koffie ergens anders gaan inkopen met als resultaat dat deze boeren worden uitgesloten van de Europese markt, iets wat nu al in aanloop naar de nalevingsdatum gebeurt. De druk is hoog, de kosten lopen op, de prijzen stijgen.

Fairtrade op weg naar naleving van de EUDR

Fairtrade, de organisatie die zich inzet voor eerlijke handel, werkt al jaren samen met boerencoöperaties om ontbossing tegen te gaan. Armoede is de belangrijkste oorzaak van ontbossing en daarom pakt Fairtrade dit juist aan door strikte voorwaarden te stellen aan de betaling aan boeren. Daarnaast werkt Fairtrade met deze boeren toe naar klimaatbestendige en milieuvriendelijke landbouw. Kleinschalige boeren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika ondervinden namelijk de grootste gevolgen van klimaatverandering, terwijl ze daar het minste aan hebben bijgedragen. Daarom staat Fairtrade volledig achter het beoogde doel van deze Europese wet om ketens te verduurzamen. Fairtrade is samen met de koffie- en cacao-coöperaties al een eind op weg en erop gebrand om minstens 80 procent van deze organisaties klaargestoomd te hebben wanneer de EUDR nageleefd moet worden.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Succesvolle implementatie van de EUDR is echter afhankelijk van gedeelde verantwoordelijkheid van alle schakels in de keten. Kosten voor naleving van de EUDR, zoals het verzamelen van benodigde geo-locatie data, zouden niet mogen worden afgeschoven op de boeren aan het begin van de keten. Maar ook is het niet de bedoeling dat inkopers in de EU stoppen om bij hen in te kopen – omdat het boeren gewoonweg niet lukt om te voldoen – en hen daarmee uitsluiten van de markt. Daarnaast is het cruciaal dat de Europese Commissie, lidstaten en bedrijven samenwerken met boeren, om tot de juiste inzichten en support-maatregelen te komen.

Tijd voor goede voorbereiding

Nu er onder toenemende druk een extra jaar is toegekend voor het klaarstomen van zowel boeren als Europese marktpartijen voor naleving van de EUDR, mag deze extra tijd zéker niet worden gebruikt voor het afzwakken van de EUDR. We moeten nu juist de kans grijpen om goed voorbereid te zijn voordat deze wetgeving ingaat. En dat betekent dat de sectoren moeten gaan toewerken naar een gezamenlijke verantwoordelijkheid om ontbossing in de toekomst te voorkomen en daarmee klimaatverandering tegen te gaan. Fairtrade weet als geen ander welke invloed de EUDR heeft op de boeren die onze producten verbouwen. En zet daarom al deze kennis in om boeren in staat te stellen aan duurzaamheidwetgeving te voldoen. Tegelijkertijd roept Fairtrade Europese bedrijven continue op om hun verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van hun bedrijfsactiviteiten op mens én milieu, en zo bossen te beschermen.

Op 3 december kwamen de Europese Raad en het Europees Parlement tot overeenstemming over het voorstel van de Europese Commissie om de naleving van de EUDR met een jaar uit te stellen. De komende weken zullen er nog officiële stemmingen plaatsvinden over deze voorlopige overeenkomst.