Met Fairtrade meer oog voor mensenrechten

Met Fairtrade meer oog voor mensenrechten

Supply Chain Mensenrechten
Vandaag is de Superlijst Sociaal 2023 gepubliceerd, een initiatief van QuestionMark met ondersteuning van Oxfam Novib en Solidaridad. De Superlijst Sociaal stelt het beleid en de prestaties van supermarkten op het gebied van mensenrechten in hun ketens aan de kaak en moedigt hen aan om hun verantwoordelijkheid te nemen waar het gaat om het respecteren en beschermen van mensenrechten in handelsketens.

Volgens de samenwerkende organisaties achter Superlijst Sociaal toont geen enkele supermarkt vergaande maatregelen voor het naleven van mensenrechten in hun voedselproductieketens. Dat zit hem vooral in het grotendeels ontbreken van concrete actie om de risico’s op kinderarbeid, discriminatie en uitbuiting effectief tegen te gaan.

Fairtrade Nederland staat volledig achter het initiatief van QuestionMark, dat laat zien dat er meer nodig is om mensenrechten te beschermen en voedselketens echt te verduurzamen. Basis voor het respecteren van mensenrechten is het betalen van eerlijke prijzen. Zonder een langdurig commitment van bedrijven voor het betalen van eerlijke prijzen komen we niet tot echt duurzame voedselketens.

Fairtrade onderscheidt zich al jaren met haar niet-onderhandelbare handelsvoorwaarden: de Fairtrade minimumprijs om boeren te beschermen wanneer de wereldmarktprijs daalt én de aanvullende Fairtrade premie. Geen enkel ander duurzaamheidslabel of -programma doet iets vergelijkbaars op het gebied van minimumprijsvoorwaarden. De minimumprijsvoorwaarden zijn een eerste stap op weg naar een beter inkomen voor boeren en werknemers en juist die stap wordt in de Superlijst Sociaal onderbelicht. Zo zorgt PLUS al jaren ervoor dat boeren via de verkoop van Fairtrade huismerk koffie, thee, chocolade en bananen op een duurzamere manier kunnen produceren en hun positie kunnen versterken, dankzij de Fairtrade minimumprijs en -premie.

Als eerste organisatie ter wereld heeft Fairtrade een methode ontwikkeld om de prijs te berekenen die de boer moet ontvangen om een leefbaar inkomen te kunnen verdienen. Dit wordt ook wel een leefbaar inkomen referentieprijs genoemd. Het betalen van de referentieprijzen is vrijwillig, maar wél noodzakelijk voor boeren om uit de armoede te komen. Bedrijven kunnen met Fairtrade samenwerken om projecten te ontwikkelen die bijdragen aan een leefbaar inkomen, zoals het verhogen van de kwaliteit en het verbeteren van de efficiëntie van de boerderij, of het testen van vrijwillige prijsverhogingen om naar de referentieprijs voor een leefbaar inkomen toe te werken. 

Fairtrade is er trots op dat de voorbeelden, onder andere op leefbaar inkomen, die de Superlijst Sociaal aanhaalt als goede eerste stap naar ondersteuning van en samenwerking met boeren zonder uitzondering gebaseerd zijn op Fairtrade principes (Open Chain, Way to Go). Natuurlijk ligt de verantwoordelijkheid voor naleven van mensenrechten altijd bij het bedrijf zelf, maar het laat zien dat samenwerking met Fairtrade van groot belang is om een fatsoenlijk inkomen of loon voor boeren en werknemers aan het begin van de voedselketen mogelijk te maken.

Naast aandacht voor eerlijke prijzen besteedt Fairtrade natuurlijk ook veel aandacht aan andere mensenrechten aspecten. Zo werkt Fairtrade samen met boeren die zijn verenigd in coöperaties om zo hun onderhandelingspositie te versterken. Daarnaast ondersteunen lokale Fairtrade teams boeren en werknemers op talloze onderwerpen zoals veilige arbeidsomstandigheden en management. Ook rolt Fairtrade allerlei impactprogramma’s uit op het gebied van kinderarbeid en gendergelijkheid.

Het schenden van mensenrechtenschendingen in voedselketens, kunnen we alleen aanpakken als we samenwerken. Ook consumenten kunnen elke dag een bijdrage leveren door een bewuste keuze te maken bij de dagelijkse boodschappen. Hoe meer mensen dat doen, hoe meer duurzame producten in de supermarkten komen te liggen en hoe groter de impact voor boeren en werknemers in producerende landen is.

Want alleen samen maken we de wereld eerlijk!