De lat om mensenrechtenschendingen tegen te gaan moet omhoog

Oxfam publiceerde voor de tweede keer op rij haar Behind the Barcodes ranglijst. Hiermee stelt de organisatie het beleid en de prestaties van supermarkten op het gebied van mensenrechtenschendingen in hun ketens aan de kaak. Oxfam kent punten toe aan vier belangrijke deelgebieden: transparantie, arbeidsvoorwaarden voor werknemers, voorwaarden voor kleinschalige boeren en bestrijding van discriminatie van vrouwen. Met de Behind the Barcodes campagne moedigt Oxfam supermarkten aan om hun macht en invloed in te zetten om te helpen een einde te maken aan misstanden.

Fairtrade Nederland waardeert het bijzonder dat Oxfam met haar campagne de lat bij supermarkten op bescherming van mensenrechten hoger legt. Dit is hard nodig. Armoede onder boeren en werknemers in ontwikkelingslanden en daaraan gerelateerde mensenrechtenschendingen als kinderarbeid en uitbuiting is groot. Dit komt in belangrijke mate door de veel te lage prijzen die de industrie betaalt aan boeren en werknemers aan het begin van voedselketens. Zij kunnen nauwelijks in hun eerste levensbehoeften voorzien, laat staan duurzaam produceren. Niet voor niets agenderen wij het belang van het betalen van een fatsoenlijke prijs als absolute voorwaarde in elke aanpak van duurzaamheid en het voorkomen van mensenrechtenschendingen.

Wij zijn blij dat steeds meer retailers werken aan beleid op mensenrechten en het in kaart brengen van risico’s in voedselketens om daar vervolgens op te kunnen acteren. Het ambitieniveau van de huidige beloftes van de nieuwe koplopers in Oxfam’s ranglijst is hoog. Men zegt te willen werken aan betere lonen en inkomens voor werknemers en boeren, onder andere in hoog-risicocategorieën zoals cacao en bananen.

Wel zijn we kritisch. Er is namelijk nog veel werk te verzetten om deze ambities in de praktijk te brengen. Wij betreuren het daarom zeer dat supermarkten die voornamelijk beloften maken op papier hoger in Oxfam’s ranglijst scoren dan supermarkten die reeds concrete stappen hebben gemaakt, onder meer door te zorgen dat boeren en werknemers een hogere prijs per kilo product ontvangen. Want hoewel een goed beleid op papier belangrijk is als basis in een human rights due diligence proces, zegt het niks over de concrete verantwoordelijkheid die deze supermarkten reeds hebben genomen om de grondoorzaken van armoede en gerelateerde mensenrechtenschendingen écht aan te pakken.

Het komende jaar zal ‘walk the talk’ ons inziens dus extra belangrijk worden voor alle retailers. Fairtrade Nederland is bereid en toegerust om met hen samen te werken om deze goede ambities om te zetten in concrete daden en daadwerkelijke impact voor werknemers en boeren.