‘Vrouwen zijn cruciaal voor de toekomst van de landbouwsector’

Op 15 oktober vindt de Internationale Dag van de Plattelandsvrouwen plaats. Vrouwelijke boeren en werknemers worden binnen het Fairtrade systeem gestimuleerd om deel te nemen aan besluitvormingsprocessen hun positie als een gesprekspartner te claimen. Maar dat is in veel culturen, die van oudsher door mannen gedomineerd worden, niet gemakkelijk.

Maria Edy Rivera is Fairtrade koffieboerin in El Salvador. Ze is heel actief binnen de Fairtrade koffiecoöperatie La Florida en bestuurslid van de landelijke Fairtrade producentenorganisatie van El Salvador. Speciaal voor de Internationale Dag van de Plattelandsvrouwen vertelt ze over de rol van vrouwen op het platteland van El Salvador:

‘Ik ben opgegroeid op een koffieboerderij in El Salvador en word al bijna mijn hele leven omringd door koffiestruiken. Toen ik klein was, was mijn moeder al zeer betrokken lid bij de koffiecoöperatie La Florida. In 2007 overleed mijn moeder. Ik heb toen haar rol binnen de coöperatie overgenomen.’

Rolmodel

‘Ik probeer een krachtig rolmodel te zijn voor meisjes en vrouwen in mijn gemeenschap. Ik  vertegenwoordig de vrouwen van mijn coöperatie wanneer er beslissingen moeten worden genomen en ga daarbij regelmatig de strijd aan met de mannelijke bestuursleden. Ik ben de eerste vrouwelijke koffieproducent die lid is van de Raad van Bestuur van de nationale Fairtrade organisatie in El Salvador.

Het is niet gemakkelijk om mijn weg te vinden in een door mannen gedomineerde cultuur. Maar het is de strijd waard, want ik weet dat er heel veel vrouwen achter me staan. Plattelandsvrouwen die niet alleen vertegenwoordigd moeten worden, maar die ook beter moeten leren wat hun rechten zijn en ervan doordrongen moeten worden hoe belangrijk hun rol is binnen onze gemeenschap. Ik ben er daarom erg trots op dat ik mijn ervaringen mag delen met vrouwen die een opleiding volgen aan de Leadership School. Deze school is opgericht door vijf organisaties die zich bezighouden met de ontwikkeling van vrouwen op het platteland, waaronder de CLAC, het Fairtrade producentennetwerk in Latijns-Amerika.’

Onzichtbaar

‘Toen de school in 2014 opgericht werd, waren er vrouwen die niet eens hun ogen durfden op te richten als er iemand tegen hen sprak. Maar we gaan gestaag vooruit. Het is een enorme uitdaging, maar geen onmogelijke missie. De Leadership School geeft vrouwen de mogelijkheid om hun stem te laten horen en laat daardoor tegelijkertijd zien hoe vrouwen al die jaren onzichtbaar zijn geweest in onze cultuur. Zelfvertrouwen, kennis over vrouwenrechten, economische zelfstandigheid en een eerlijke verdeling van de werkdruk is onmisbaar voor de ontwikkeling van vrouwen.

Zelf leer ik ook heel veel op deze school. Zo leer ik hoe ik vrouwen kan betrekken bij het nemen van beslissingen, de principes van het samenwerken in coöperaties, wetgeving rondom vrouwenrechten, hoe ik vrouwen kan stimuleren om zelfstandig ondernemer te worden en technieken om leiding te geven aan groepen.

De afgelopen twee jaar is de school snel gegroeid. Op dit moment hebben er al bijna 400 vrouwen lessen gevolgd. Een aantal van hen heeft een vrouwenvereniging voor sparen en kredietverstrekkingen opgericht. Een andere groep is bezig met het diversifiëren van hun landbouwwerkzaamheden. Zo verbouwen en verkopen ze naast koffie nu ook augurken. Ook ontwikkelen ze werkzaamheden die ze vanuit huis kunnen doen, zodat ze hun kinderen minder vaak alleen thuis hoeven te laten. Het geeft me een heel goed gevoel om te zien hoe we samenkomen, samenwerken aan gemeenschappelijke doelen en nieuwe manieren om geld te verdienen ontwikkelen.’

Successen en uitdagingen

‘Op deze Internationale dag van de Plattelandsvrouwen sta ik even stil bij de succesverhalen van onze school die laten zien dat de vrouwen hier onmisbaar zijn. Als we onze regio toekomstbestendig willen maken, moeten de vrouwen betrokken zijn bij de benodigde economische, sociale en milieutechnische veranderingen.

Maar er zijn ook nog genoeg uitdagingen. Veel vrouwen hebben nog beperkte toegang tot onderwijs en financiële en technische middelen. De meerderheid van de vrouwen in El Salvador zijn zelf geen eigenaar van het land dat ze bewerken. Dat zijn meestal de mannen, terwijl de vrouwen degenen zijn die op het land werken en meestal verantwoordelijk zijn voor het onderhouden van hun gezin.

Mijn uitdaging, en de uitdaging van miljoenen andere vrouwelijke boeren en werknemers in ontwikkelingslanden, is de vraag hoe we duurzame vooruitgang kunnen boeken. Hoe we stapje voor stapje kunnen uitgroeien tot een gelijkwaardige partner bij het nemen van beslissingen, bij het managen van ons boerenbedrijf en de baas kunnen zijn over ons eigen leven. Alleen dan kunnen we echte democratische en duurzame producentenorganisaties en coöperaties vormen, zodat we de kernwaarden van Fairtrade kunnen realiseren.’