Leave no one behind?

Leave no one behind?

Fairtrade cacao gemeenschap_copyright Fairtrade

Geschreven door Hester Janssens, Beleidsmedewerker, Fairtrade.

Vandaag is de Dag van de Mensenrechten. Dit wordt elk jaar op 10 december gevierd, omdat op deze dag in 1948 de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aangenomen. 71 jaar geleden alweer, je zou bijna denken dat we in de tussentijd genoeg vooruitgang geboekt hebben om mensenrechten voor iedereen te laten gelden.

Niets is minder waar. Ook in 2019 zijn er nog honderden miljoenen mensen die dagelijks in armoede, honger, slavernij en kinderarbeid leven. 820 miljoen mensen lijden honger. Tegelijkertijd hebben ongeveer evenveel mensen obesitas. Een bizarre tegenstelling! Klimaatverandering zorgt ervoor dat mensen nóg verder in armoede gedreven worden en dat basismensenrechten, zoals recht op onderdak, voedsel en schoon drinkwater, in het gedrang komen. Het motto van de Sustainable Development Goals (SDG’s) is ‘leave no one behind’. Dit is eerder illusie dan realiteit. We laten constant mensen achter.

Er zijn gelukkig ook positieve ontwikkelingen!

Want hoewel de situatie voor talloze mensen nog dramatisch is, is er een duidelijke verandering in de politiek, markt en maatschappij gaande.

Dit zag ik twee weken geleden met eigen ogen in Genève, waar ik aanwezig was bij de Verenigde Naties op het UN Forum on Business and Human Rights. Het grootste forum ter wereld waar bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties samenkomen om de rol van overheden en bedrijven ten aanzien van mensenrechten op de agenda te zetten.

Bedrijven kunnen namelijk een positieve maar ook een negatieve invloed hebben op mensenrechten in hun handelsketen. Voorbeelden van oneerlijke handelspraktijken die leiden tot schendingen in zo’n keten zijn bijvoorbeeld:In Genève hoorde ik ontroerende verhalen van vertegenwoordigers van inheemse bevolkingsgroepen uit Brazilië, die een noodkreet slaakten voor hun veiligheid en toekomst. Hoe is het mogelijk dat daar honderden mensen worden vermoord terwijl ze het regenwoud en hun erfgoed en leefomgeving proberen te beschermen? Ook hoorde ik medewerkers uit fabrieken in Bangladesh praten over hoe de arbeidsomstandigheden zijn verbeterd sinds de Rana Plaza ramp in 2013, maar er nog steeds een lange weg te gaan is. Medewerkers die 7 dagen in de week 14 uur werken om onze kleding te produceren, ondanks dat dit officieel verboden is. Stel je eens voor.

Daarom was het mooi dat ‘wetgeving’ als onderdeel van een ‘smart mix’ aan maatregelen die de overheid kan inzetten, zo’n beetje het meest besproken onderwerp van de conferentie was. Een hele goede ontwikkeling!

Gemengde gevoelens

Een van de belangrijkste oorzaken van mensenrechtenschendingen, zoals kinderarbeid of slavernij, is armoede. Zolang boeren en werknemers niet in staat zijn een goed inkomen te verdienen, zullen deze rechten dus altijd onder druk blijven staan. En om uit die armoede te kunnen komen, is het betalen van een eerlijke prijs voor hun producten noodzakelijk. Je raadt het al: hier draaiden de bedrijven in Genève volledig omheen. We zijn er dus nog lang niet.

Het systeem is compleet scheef. Zolang maximale winst en de race to the bottom nog de boventoon voeren bij de grote bedrijven (die de macht hebben) zal uitbuiting blijven bestaan. Boeren en werknemers, en in het bijzonder vrouwen en kinderen zijn daar de dupe van.

Juist daarom werk ik bij Fairtrade. Mensenrechten staan centraal in onze missie. Maar, een gelijk speelveld is nodig. Iedereen moet meedoen, niet alleen de koplopers. Laat 2020 dus het jaar worden waarin die wetgeving er komt, zodat we nog een kans maken om in 2030 de SDG’s te halen. Ondertussen blijven wij bij Fairtrade strijden voor deze wetgeving en elke dag keihard werken aan eerlijke handelssystemen: #breakthesystem!

De afgelopen weken gebeurde er meer:

  • De Fairtrade beweging roept wereldleiders op in actie te komen tijdens de klimaatconferentie COP25 in Madrid. Lees het position paper hier.
  • Fairtrade International roept, samen met Barry Callebaut, Mars, Mondelez International, Rainforest Alliance en het VOICE-netwerk de Europese Unie op wetgeving voor duurzame cacao in te voeren en bedrijven te verplichten due diligence op mensenrechten en milieu toe te passen. Lees hier meer.