Hoeveel gun jij een cacaoboer?

Geschreven door Jenna Heysters, Marketing & Communications Manager, Stichting Max Havelaar

Stel je voor dat je elke dag voor de keuze staat: welke maaltijd moet ik vandaag overslaan? Of wie van mijn kinderen kan naar school en wie moet thuisblijven om mee te helpen op het land? Miljoenen boerengezinnen in cacao-producerende landen zoals Ghana en Ivoorkust hebben daar iedere dag mee te maken. Wist je dat 70% van onze cacao uit deze landen komt? De cacaoboeren leven in armoede ondanks het harde werk dat ze verrichten. Ook de cacao in jouw favoriete chocoladereep komt hier vandaan.

Hoe werkt Fairtrade voor cacaoboeren?

Is daarmee de armoede onder Fairtrade gecertificeerde boeren in een keer opgelost? Helaas niet. Ook deze cacaoboeren verdienen vaak minder dan de door de Wereldbank gestelde armoedegrens van $1.90 per dag. Slechts 7% van de Fairtrade gecertificeerde cacaoboeren in Ivoorkust verdient een leefbaar inkomen. Maar, ze zijn nog altijd beter af dan via de reguliere markt waarin cacao tegen bodemprijzen verhandeld wordt. 

Fairtrade gaat namelijk het meest ver van alle certificeringssystemen in het beschermen van het boereninkomen. Zo hebben wij een minimumprijs die werkt als vangnet mocht de wereldmarktprijs cacao zo laag zijn dat duurzaam produceren niet mogelijk is. De minimumprijs is van kracht als de wereldmarktprijs onder de minimumprijs duikt. Zoals gebeurde in 2017, toen de prijs voor cacao met meer dan 40% daalde en de Fairtrade minimumprijs van kracht ging. Daarnaast, geldt bij Fairtrade een vaste premie, die de boerenorganisaties van hun afnemers ontvangen bij verkoop van hun cacaobonen onder Fairtrade voorwaarden. Er wordt door de boeren op democratische wijze besloten hoe deze premie wordt ingezet voor projecten op sociaal, milieu of economisch gebied. 

Wat is een leefbaar inkomen?

Ondanks dit financiële vangnet verdienen de boeren toch te weinig om fatsoenlijk van te kunnen leven; geen leefbaar inkomen dus. Daarom zijn we aan de slag gegaan met een strategie op weg naar een leefbaar inkomen voor de cacaoboeren.  Een leefbaar inkomen dekt de kosten voor voldoende en voedzaam eten, fatsoenlijke huisvesting, medische zorg, onderwijs, kleding, transport en voorziet in een financiële buffer voor onvoorziene uitgaven. 

De oplossing is meer dan alleen een hogere prijs

Wij zijn naar de spelers in de cacaoindustrie gestapt om de urgentie aan te tonen en gezamenlijk structurele oplossingen te vinden. Een hogere cacaoprijs is cruciaal, maar ook de productie per hectare moet omhoog. En de boeren dienen te kijken naar diversificatie om de afhankelijkheid van een gewas te voorkomen. 

Simpel toch? Nee, jammer genoeg niet. Want de prijs van cacao is onderhevig aan schommelingen in vraag en aanbod en speculaties. De cacaowereld is grillig en de prijzen staan onder druk. Dat neemt niet weg dat wij als sociale onderneming blijven strijden voor een beter inkomen. Want we willen verder gaan. Op weg naar een prijs die een leefbaar inkomen voor de miljoenen kleinschalige cacaoboeren mogelijk maakt. 

Het huidige gat tussen de minimumprijs en een prijs die leefbaar inkomen mogelijk maakt is groot. Een voorbeeld uit de praktijk:  

• $2.124 per ton cacao = huidige FOB-prijs in Ivoorkust. Voor mensen die het niet weten. FOB staat voor ‘free on board’, de FOB-prijs is de prijs die een bedrijf betaalt voor cacaobonen plus de exportkosten en belastingen.
• $3.486 per ton cacao = de Fairtrade richtprijs leefbaar inkomen op FOB-niveau.

Fairtrade past minimumprijs en premie aan

Dat is een verschil van $1.362 per ton cacao. Om tot het nieuwe prijspeil te komen, moeten we zorgvuldig te werk gaan. Want een plotselinge prijsverhoging wordt niet zomaar geaccepteerd door de markt en gaat ten koste van de boeren. We kunnen wél concrete stappen zetten op weg naar een leefbaar inkomen. Zoals een unaniem akkoord van het Fairtrade Standards Committee van Fairtrade International voor een prijsverhoging van de minimumprijs en premie met twintig procent. Dit betekent een stijging van de minimumprijs van $2.000 naar $2.400 per ton cacao + $240 premie (dit was $200). Met deze ontwikkeling wordt de kloof al voor een kwart gedicht. 

Samen op weg naar een menswaardig bestaan

Uiteindelijk moeten we met z’n allen de urgentie onderschrijven om de armoede te bestrijden. De wereld heeft een betere prijs voor cacao nodig zodat al die gezinnen in West-Afrika een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Daarom hopen we dat een aantal grote spelers op de markt, zoals merken en retailers, met ons samenwerkt aan deze missie. Dat zij concreet invulling geven aan een gezamenlijke strategie op weg naar een leefbaar inkomen voor cacaoboeren. 

Wat kun jij doen?

Wat kunnen wij nu als consumenten doen? Let op het Fairtrade keurmerk dat op chocolade in jouw supermarkt staat. Door deze chocolade te kopen, steun je ons werk om cacaoboeren in staat te stellen om toe te werken naar een leefbaar inkomen. Mijn keuze én jouw keuze stimuleren bedrijven om betere keuzes in hun eigen keten te maken.