Goed voorbeeld doet volgen
Geschreven door Hester Janssens, Policy & Advocacy, Fairtrade Nederland
Wat heeft dit met Fairtrade te maken vraag je je misschien af? Een hele hoop. Fairtrade wil het huidige oneerlijke handelssysteem, waar miljoenen boeren en werknemers op plantages de dupe van zijn, doorbreken. Dat kunnen we niet alleen. Om systeemverandering te bereiken is er een gelijk speelveld nodig. De overheid moet hiervoor de spelregels opstellen en het goede voorbeeld geven voor de maatschappij.
Helaas zien we dit de laatste tijd niet terug. Ik noemde al de toeslagenaffaire. Maar ook onze aanpak op klimaatverandering. Nederland staat onderaan in de lijst als het aankomt op duurzame energie gebruik in de EU. Onderaan! En toch blijven we wijzen naar andere landen. Hoe inspirerend zou het zijn als onze overheid wel het goede voorbeeld geeft. Dat zet zoden aan de dijk, want we weten allemaal dat goed voorbeeld doet volgen.
De regels en het beleid die de overheid opstelt, moet zij op zijn minst zelf naleven. Want de overheid heeft heel veel invloed, ook op het gebied van eerlijke handel. Zo koopt ze jaarlijks voor 73 miljard euro in. Waaronder uit risicoketens waar vaak mensenrechtenschendingen plaatsvinden, zoals koffie, thee, natuursteen en textiel. Een enorm bedrag waar veel positieve impact mee gemaakt kan worden.
Het beleid schrijft voor dat ketenverantwoordelijkheid in publieke aanbestedingen meegenomen moet worden. Zo kan de overheid er aan bijdragen dat haar inkoop op een verantwoorde manier wordt geproduceerd. Helaas blijkt uit verschillende evaluaties en rapporten dat de overheid dit eigen beleid veel te weinig in de praktijk brengt. Dat ligt niet aan de vele enthousiaste en gemotiveerde medewerkers die hier hard aan werken, maar simpelweg vaak niet de middelen krijgen of hebben, denk aan budget, tijd, expertise, ondersteuning en intern draagvlak. En dat heeft grote gevolgen. Zolang er bijvoorbeeld niet in alle overheidsaanbestedingen rekening wordt gehouden met een eerlijk prijsbeleid voor bijvoorbeeld koffieboeren en met concrete eisen voor borging van mensenrechten aan het begin van de keten, staan deze boeren wederom achteraan. Dan kan er bijvoorbeeld wel een circulair en duurzaam koffieapparaat staan, maar alsnog met oneerlijke koffie in het kopje.
Wat laat ons dit zien? Dat het ogenschijnlijk OK is om je niet te houden aan gemaakte afspraken? Een negatief signaal wat mij betreft en een die verder doorsijpelt in de maatschappij dan onze politici misschien denken. Daarom proberen we bij Fairtrade dit systeem te veranderen. Bijvoorbeeld door ons uit te spreken tegen oneerlijke handel, campagne te voeren voor duurzame wetgeving een duurzaam aanbesteden en vooral internationaal en lokaal samen te werken met bedrijven, NGO’s en natuurlijk de Fairtrade producentenorganisaties.
Dus, laten we allemaal het goede voorbeeld blijven geven en ons niet laten ontmoedigen. Let’s show them how it’s done! Doe je ook mee?