Gek op chocola? Hekel aan onrecht?

Zeven redenen om te kiezen voor een betere, eerlijkere toekomst voor cacaoboeren

Ongeveer 60% van de cacao in de wereld wordt geproduceerd door 2,5 miljoen kleinschalige boeren in Ivoorkust en Ghana. Deze teelt vindt plaats onder zeer zware omstandigheden, in landen rondom de evenaar, waar het weer heet en nat genoeg is om de bonen goed te laten groeien. Bij de productie van cacao is helaas vaak sprake van schending van mensenrechten, zoals ongelijkheid, onrecht en uitbuiting. 

Ondanks slopende dagen verdient de gemiddelde cacaoboer slechts $1 per dag of minder. Dat is ruim onder de extreme armoedegrens van $1,90 per dag. Het gat tussen een leefbaar inkomen van ongeveer $2,50 per dag en de werkelijke inkomsten is dus groot. Bovendien worden cacaoboeren blootgesteld aan de wisselvalligheid van de wereldwijde cacaomarkt.

Gendergelijkheid

De situatie van een te laag inkomen is onder vrouwen nog schrijnender. Fairtrade heeft berekend dat vrouwelijke boeren vijf keer minder verdienen dan hun mannelijke tegenhangers. In de Fairtrade regels staan allerlei afspraken die gericht zijn op het voorkomen van genderongelijkheid. Zo helpt Fairtrade vrouwen om hun rechten te verdedigen en op eigen voorwaarden te kunnen slagen. Fairtrade zet zich in om meer vrouwen en meisjes toegang te bieden tot de voordelen van Fairtrade.

De huidige handelsvoorwaarden in cacao hebben negatieve gevolgen voor boeren, denk aan armoede, sociale onrechtvaardigheid en aantasting van het milieu. Zonder actie zullen deze grote problemen in de cacaosector blijven bestaan. 

Therese maakt deel uit van de CAVA coöperatie in Ivoorkust. Ze vindt dat haar kinderen een goed leven verdienen. Dus dat is haar prioriteit: alles doen wat ze kan om hen betere kansen in het leven te bieden. 

Onderwijs

Misschien wel het allerbelangrijkste dat Therese is overkomen – of juist niet is overkomen – was dat ze niet naar school kon. “Dat heeft echt grote impact op mijn leven.” Ze kent de kansen die onderwijs kan bieden. En het heeft haar vastbesloten gemaakt om ervoor te zorgen dat haar kinderen die kansen wel krijgen.

Fatsoenlijke inkomens

Als Ivoriaanse cacaoboer en vrouw is Therese een van de ‘gelukkigen’. Zowel zij als haar man hebben hun eigen cacaoplantage. Ze behoort tot een groep boeren die onder de gunstige Fairtrade voorwaarden hun bonen kunnen verkopen. Het belangrijkste is dat dit betekent dat ze een vangnet heeft in de vorm van een minimumprijs voor haar oogst. Dit is van groot belang, aangezien de prijzen voor cacao nogal fluctueren en vaak zo laag zijn dat boeren er niet van rond kunnen komen. 

Voedselzekerheid

Door de zekerheid die Fairtrade hen biedt, kunnen Therese en haar man hun acht kinderen onderhouden. Ze heeft geld nodig voor onder andere onderdak, voedsel, schoolgeld en boeken. Het grootste deel van haar geld gaat naar hun opleiding, maar het lijdt geen twijfel dat de opofferingen die ze maakt het waard zijn. “Ik werk hard zodat mijn kinderen later een goede baan in de stad kunnen vinden en onder betere omstandigheden kunnen leven dan ik.” Therese en haar man vullen hun inkomen aan met het verbouwen van andere gewassen. De opbrengst van cacao is niet voldoende. “Momenteel is het leven hier heel zwaar.”

Zoals dat voor veel vrouwen op de wereld geldt, is Therese ook verantwoordelijk voor huishoudelijke taken waaronder koken, wassen en het schoonmaken van haar huis. De cacaocoöperatie waar ze lid van is, ontvangt voor de cacao een extra geldbedrag, de Fairtrade premie geheten. Samen beslissen de leden waar ze de premie aan willen besteden en wat het meeste voordeel oplevert voor de gemeenschap.

Schoon water

Een van de grootste veranderingen die dankzij de Fairtrade premie gerealiseerd kon worden, is de aanleg van een waterpomp. Het dorp waar ze woont heeft hierdoor een verbetering gezien in de gezondheid van de kinderen: “Vroeger hadden we te maken met vervuild water. Dit moesten we steeds koken om het te kunnen drinken. En we deden onze was in dit water. Dankzij de coöperatie CAVA hebben we nu schoon drinkwater. Vroeger, toen we het vuile water uit putten en rivieren dronken, werden de kinderen steeds ziek. Nu voelen de kinderen zich gezonder. Het water uit de pomp is schoon en daar is iedereen blij mee.”

Voor Therese is de prijs die ze nu krijgt voor haar cacao beter dan voorheen. Ze vertelt hoe machteloos de cacaoboeren waren in de handelsketen. Ze waren overgeleverd aan opkopers die veel te lage prijzen betaalden: “Dankzij de coöperatie CAVA wordt de prijs van de overheid gerespecteerd en stijgen onze inkomsten.’’

Klimaatrechtvaardigheid

Het gaat echter niet alleen om de Fairtrade prijs en premie. Therese wil graag de andere voordelen van het werken met Fairtrade onder de aandacht brengen. Van groot belang is dat de coöperatie goed georganiseerd is en ervoor zorgt dat gezondheid en veiligheid en andere rechten op het werk worden gerespecteerd. “Als ik mijn cacaobonen via CAVA verkoop, krijg ik een goede prijs. Bovendien kan ik allerlei landbouwmaterialen via de coöperatie krijgen, bijvoorbeeld pesticiden, laarzen en machetes. Ze geven zelfs contant geld aan de boeren om hun inkomen te verhogen.”

Het verhaal van Therese belicht de zeven belangrijkste voordelen die Fairtrade haar gemeenschap biedt, namelijk onderwijs, inkomensverbetering, toegang tot schoon drinkwater, voedzame voeding, milieubescherming en klimaatmitigatie, gezondheidzorg en gendergelijkheid. 

Om de toekomst van chocolade eerlijk en duurzaam te maken, moeten cacaoboeren genoeg verdienen om in hun basisbehoeften te voorzien. Ze moeten een leefbaar inkomen verdienen zodat ze voldoende geld hebben voor huisvesting, voedsel, medische zorg, onderwijs en spaargeld voor later. Pas dan kun je spreken van een behoorlijke levensstandaard.

We begonnen in 2017 campagne te voeren voor een leefbaar inkomen en riepen op tot actie in de hele chocoladesector. Vervolgens hebben we de Fairtrade Leefbaar Inkomen Referentieprijs geïntroduceerd om de cacaosector inzicht te geven wat er nodig is voor cacaoboeren om een leefbaar inkomen te kunnen verdienen. Deze referentieprijs is onderdeel van een geïntegreerde aanpak waarin ook hogere productiviteit, betere landbouwpraktijken, boerenbedrijfsefficiëntie een belangrijke rol spelen.

Als jij voor Fairtrade kiest, kies je voor eerlijke beloning en meer macht in de handen van cacaoboeren. Zo kunnen de boeren investeren in hun boerderijen, hun inkomen laten groeien en een beter leven opbouwen voor hun families en gemeenschappen. Fairtrade staat voor schoon water, klimaatrechtvaardigheid, medische zorg, onderwijs, gendergelijkheid en voedselzekerheid. Jouw keuze geeft bedrijven en overheden een signaal dat je gelooft in een eerlijkere toekomst, waarin cacaoboeren een leefbaar inkomen kunnen verdienen. Samen kunnen we de toekomst van chocolade ten goede veranderen. 

Kies jij ook voor Fairtrade chocolade op deze wereldchocoladedag?