Fairtrade Original vs Fairtrade: wat is wat?
Door Evelien van de Glind, Content & Online Community Manager, Fairtrade Original
Vóórop de pakjes een Fairtrade Original logo, achterop het Fairtrade keurmerk van Fairtrade Nederland. Hoe logisch is dat, en wát staat nou waarvóór? De verpakkingen van Fairtrade Original zijn helemaal vernieuwd: een goed moment om deze vragen te beantwoorden.
Wie zitten er achter Fairtrade?
Er zijn twee stichtingen: Fairtrade Original en Fairtrade Nederland (voorheen Max Havelaar). Beide zetten we ons voor 100% en zonder winstoogmerk in voor eerlijke handel met kleine boeren en werknemers in ontwikkelingslanden. Wel hebben we allebei een andere rol. Fairtrade Original ontwikkelt en verkoopt producten. Het is een foodmerk. Fairtrade Nederland is een keurmerk en certificeert producten in Nederland die aan de internationale Fairtrade voorwaarden voldoen.
Dat is toch verwarrend, een keurmerk en een merk met dezelfde naam?
Eens, dat is super verwarrend! Dit is de geschiedenis die hieraan vooraf ging:
- 1959: Oprichting Komitee Steun Onderontwikkelde Streken (S.O.S.) onder leiding van Paul Meijs.
- 1973: In 1973 bestelt Paul Meijs 50.000 kilo koffie van kleine koffieboeren in Guatemala. Het is de eerste eerlijk ingekochte koffie ter wereld.
- 1988: Stichting Max Havelaar (vernoemd naar het wereldbekende boek) richt het keurmerk voor eerlijke koffie op.
- 1994: S.O.S. Wereldhandel verandert z’n merknaam in Fair Trade.
- 1997: Max Havelaar, uitgegroeid tot een internationale beweging, verandert de keurmerknaam in Fairtrade. Naast koffie worden nu ook andere producten gecertificeerd zoals bananen en cacao. In de volksmond hebben we het nog vaak over het Max Havelaar keurmerk, maar internationaal wordt de naam Fairtrade gebruikt. Het Max Havelaar keurmerk en het Fairtrade keurmerk zijn dus hetzelfde. Volg je ‘m nog?
- 2006: Fair Trade voegt Original toe aan z’n merknaam om duidelijker onderscheid te maken tussen beide organisaties.
- 2018: Fair Trade Original wordt Fairtrade Original. In het nieuwe logo neemt Original een prominente rol in om meer ‘original’ te worden.
Waarom dragen Fairtrade Original producten het Fairtrade keurmerk?
Het Fairtrade keurmerk van Fairtrade Nederland is een externe onafhankelijke controle. Het laat zien dat de producten voldoen aan strenge eisen op het gebied van milieu, arbeidsvoorwaarden en prijs. Hierdoor worden boeren in ontwikkelingslanden in staat gesteld om zelf te werken aan een betere toekomst.
Dragen alleen Fairtrade Original producten het Fairtrade keurmerk?
Nee, het keurmerk staat open voor alle merken die volgens de vastgestelde uitgangspunten producten op de markt brengen. Het Fairtrade keurmerk zie je dan ook op producten van heel veel verschillende merken en huismerk producten van retailers. In Nederland werken ruim 150 bedrijven met het Fairtrade keurmerk. Gelukkig maar, want daarmee hebben steeds meer boeren toegang tot eerlijke handel.
Hoe werkt de controle van het keurmerk?
De controle door het Fairtrade keurmerk is tweeledig: er vindt controle plaats in het land van herkomst, dus bij de boerencoöperaties en de traders. En er vindt controle plaats bij de bedrijven in Nederland die het keurmerk voeren. De controle van de gehele keten wordt gedaan door een onafhankelijke controleorganisatie, FLO-cert. Zij voeren zowel aangekondigde als onaangekondigde controles uit. Indien er misstanden worden aangetroffen volgen er maatregelen.
Wat doet Fairtrade Nederland naast het verlenen van het keurmerk?
Fairtrade Nederland zet zich naast de certificering van producten ook actief in om het belang van eerlijke handel in Nederland op de kaart te zetten. Dit doen ze via campagnes, politieke lobby en met partners zoals Fairtrade Original. Ook is er een brede community van vrijwilligers die zich inzet voor het stimuleren van eerlijke handel via de Fairtrade Gemeente Campagne. Vrijwilligers maken zich hard voor meer eerlijke handel in hun eigen dorp, stad, op school of in de kerk. Inmiddels hebben 82 gemeenten de titel Fairtrade Gemeente.
Waarom dragen sommige Fairtrade Original producten (nog) geen Fairtrade keurmerk?
Enkele Fairtrade Original producten dragen het Fair for life keurmerk, omdat het Fairtrade keurmerk van Fairtrade Nederland niet voor deze producten bestaat. Hier zijn (nog) geen richtlijnen voor ontwikkeld. Ook komen sommige Fairtrade Original producten eerst zónder keurmerk op de markt. De eerste boeren die ingrediënten voor zo’n nieuw product leveren, steken hun nek uit. Zij zijn de echte pioniers en moeten veel doen om het Fairtrade certificaat te krijgen. Deze inspanningen beloont Fairtrade Original vanaf het begin. Dus de boeren ontvangen al direct de extra premie. Gezamenlijk werken de boeren en Fairtrade Original aan certificering en uitbreiding van het Fairtrade gehalte.
Wat doet Fairtrade Original naast de verkoop van producten?
Fairtrade Original begint bij het begin. Het merk zoekt lokale boeren en samenwerkingspartners die nieuwe Fairtrade producten willen maken, ontwikkelt met hen samen de receptuur en gaat op zoek naar boeren die de juiste ingrediënten kunnen leveren. Als dat nog geen Fairtrade boeren zijn worden zij verenigd in coöperaties en kunnen ze via trainingen toewerken naar Fairtrade en waar mogelijk ook biologische certificering. Zo is in de afgelopen jaren een heel nieuw Aziatisch Handelsketen en productlijn met succesvolle Thaise curry’s ontstaan.
Het ontwikkelen van deze ‘Original Chain’ waarbij de ingrediënten niet alleen lokaal worden verbouwd, maar ook verwerkt en uiteindelijk tot eindproduct worden verpakt, is de meerwaarde die Fairtrade Original levert naast de fairtrade certificering. Hierdoor blijft de toegevoegde waarde in het land van herkomst en kan de Nederlandse consument genieten van een lekker product volgens lokaal recept!
Op dit moment vindt de eerste oriëntatie plaats rond de keukens in Noord-Afrika en Latijns-Amerika. Wat enorm helpt, is dat Fairtrade Original de producten direct aanbiedt aan winkels in Nederland, België en sinds kort ook Duitsland. Voor iedereen in de keten is dat een enorme stimulans.
Wanneer is Fairtrade ‘klaar’?
Wat zou het geweldig zijn als alle handel eerlijk is en Fairtrade ‘normaal’ is. Dan is er geen Fairtrade foodmerk meer nodig, noch een Fairtrade keurmerk. Daar streven we natuurlijk naar, samen met elkaar!
We zetten stappen, er is vooruitgang, maar de uitdagingen zijn ook groot. Er moet een systemische verandering plaatsvinden om de handel echt eerlijk te maken. Waarbij boeren voldoende betaald krijgen om te voorzien in hun eigen levensonderhoud, en het milieu niet wordt geschaad. We zetten ons hier 100% voor in. Maar dit kan alleen als we de handen ineenslaan en samenwerken. Dat doen we graag met jou!