Doe maar een dubbele shot latte macchiato met sojamelk!

Geschreven door Eva Goebbels, Policy officer, Stichting Max Havelaar 

Wij zijn het zo gewend; elke dag een lekkere kop koffie. Maar de gevolgen van klimaatverandering zijn ook in de koffiesector zichtbaar. Koffieziektes, neerslagschommelingen en steeds hogere temperaturen. Nu al pakken koffieoogsten lager uit. De klimaatconferentie van Katowice 2018 van de Verenigde Naties (COP24) was een goed moment om hier bij stil te staan.

Tijdens de klimaatconferentie in Katowice kwamen de verschillende ‘sustainable development goals’ (SDG’s) ter sprake. Voorbeelden van deze goals zijn: eerlijk werk en economische groei (SDG 8), industrie, innovatie en infrastructuur (SDG 9) en verantwoorde consumptie en productie (SDG 12). Verder werden de acties die in 2015 bij de top in Parijs zijn besproken verder geconcretiseerd. 195 landen hebben hier een akkoord bereikt over de doelstelling van een maximale temperatuurstijging van 2 °C, met streven naar een beperking van 1,5 °C. Een mooie doelstelling die een vérgaande vermindering van de uitstoot van broeikasgassen vereist. 

Wat ik zo wrang vind aan de klimaatdiscussie überhaupt is dat bijvoorbeeld de koffieboeren zelf geen schuld hebben aan de opwarming van de aarde. De CO2-voetafdruk van deze boeren is namelijk maar heel klein. Zij zijn er echter wel het meeste de dupe van. Stel je voor er komt een wereld zonder koffie door de stijgende temperaturen, dan hebben de meeste boeren geen alternatief. De ongelijkheid wordt hierdoor des temeer versterkt. Minderheden komen nog meer in gedrang. Gemeenschappen en zelfs landen zullen dan in de toekomst hun land moeten verlaten of zich drastisch moeten aanpassen aan nieuwe omstandigheden.

Aanpak Fairtrade

Je begrijpt, klimaatverandering is daarom ook voor Fairtrade een prioriteit. De aanpak van Fairtrade in koffie richt zich voornamelijk op ondersteuning van kleine boeren. In onze standaarden stellen wij voorwaarden voor duurzame productie, bijvoorbeeld op het gebied van waterverbruik, biodiversiteit en pesticiden verbruik. Tegelijkertijd stimuleren wij natuurlijk duurzaam ondernemen bij onze zakenpartners. Dat alles in lijn met onze missie, het bevorderen van eerlijke handel.

Maar duurzaamheid kan niet zonder een eerlijke prijs en eerlijke handelsvoorwaarden. Momenteel ligt de marktprijs voor koffie ver onder de Fairtrade minimumprijs. Zonder eerlijke prijs kunnen boeren echter niet investeren in nieuwe en duurzame productiemethodes. Dit is wel hard nodig, aangezien Fairtrade boerenorganisaties melden dat oogsten en opbrengsten nu al verminderen. Fairtrade ondersteunt hen daarom door maatregelen aan te bieden ter beperking van (mitigatie)- en aanpassing aan (adaptatie)- klimaatverandering. De gewassen moeten weerbaar gemaakt worden door bijvoorbeeld het aanbrengen van schaduwbomen, nieuwe irrigatiesystemen of het kweken van sterkere zaden. Dit gebeurt onder andere via de Fairtrade Climate Standard. Fairtrade International heeft deze standard ontwikkeld als middel om kleine boeren en gemeenschappen te ondersteunen bij het produceren van Fairtrade Carbon Credits in speciale projecten en om toegang te krijgen tot de CO2-markt.

De Fairtrade Climate Standard in samenwerking met Gold Standerd die internationaal wordt beschouwd als de hoogste standaard op het gebied van carbon credits. De Fairtrade Climate Standard gaat zelfs nog verder dan de Gold Standard, door het opnemen van sociaaleconomische voorwaarden in de projecten, waar boeren direct voordeel van hebben. Op deze manier worden boeren in staat gesteld zich aan te passen aan klimaatverandering en tegelijkertijd hun bijdrage te leveren aan de beperking van de CO2-uitstoot.

Ook is Max Havelaar in 2017, dankzij een bijdrage van de Nationale Postcodeloterij, de Fairtrade Climate Academy gestart op verschillende plaatsen in landen zoals Kenia en Ethiopië. Het is belangrijk om de weerbaarheid van koffieboeren tegen klimaatverandering te vergoten door het systematisch aanleren en toepassen van inzichten, vaardigheden en technieken die klimaatverandering beter beheersbaar voor hen maken. Boeren leren daarbij van experts en daarna van elkaar. Uiteindelijk worden de opgedane lessen allemaal vastgelegd in een Climate Academy Guide, die beschikbaar komt voor andere koffie-organisaties. Op deze manier kunnen boeren elders ook van elkaar leren.

Samen staan we sterk

Klimaatverandering blijft een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het is een wereldwijd probleem dus moet er een gezamenlijke oplossing komen. Want als wij die kopjes koffie willen blijven drinken is het belangrijk dat boeren weerbaar worden gemaakt tegen klimaatverandering. En dat liever vandaag dan morgen, voordat het te laat is. Iedereen kan hier zijn steentje aan bijdragen. Je weet wat ze zeggen: het milieu begint bij jezelf!