De blinde vlek van de klimaatcrisis

Geschreven door Hester Janssens, Policy & Advocacy, Fairtrade Nederland

Klimaatverandering raakt niet iedereen even hard 

In aanloop naar de klimaatconferentie COP26 in Glasgow publiceren steeds meer landen en bedrijven hun plannen en aangepaste klimaatdoelstellingen. De klimaatcrisis staat eindelijk ook hoger op de agenda in Den Haag. Dat moet wel, want de Nederlandse overheid moet van de Hoge Raad de uitstoot sneller terugdringen. Bovendien heeft de rechter onlangs ook Shell verplicht haar CO2-uitstoot harder terug te dringen dan het bedrijf had gepland. De rechter is tot dit vonnis gekomen omdat klimaatverandering mensenrechten in gevaar brengt. En iedereen heeft een zorgplicht mensenrechten te beschermen; juist ook die bedrijven die zoveel invloed hebben. Miljoenen mensen ondervinden namelijk dagelijks de rampzalige gevolgen van klimaatverandering. En dat zijn nou precies de mensen die er zelf amper aan bijdragen, maar wel alle kosten dragen.  

Koffieboeren de dupe 

Koffieboeren bijvoorbeeld: toenemende droogte, zware regenval en een dalende productie. Ze verliezen soms letterlijk hun hele oogst of een groot deel ervan. En dat terwijl ze volledig afhankelijk zijn van de verkoop van hun koffiebonen. Die afhankelijkheid op zichzelf is al problematisch want koffieboeren worden structureel te laag betaald voor hun productie. Waardoor ze vaak in (extreme) armoede leven en moeten kiezen tussen eten of educatie voor hun kinderen. En daar komt klimaatverandering nog eens boven op.  

Daarom vindt Fairtrade dat we veel meer aandacht moeten hebben voor de blinde vlek van de klimaatcrisis, namelijk de vaak eenzijdige blik op CO2-reductie. Zolang de mensen aan het begin van de keten niet in staat worden gesteld om zich te wapenen lopen niet alleen zij maar ook hun gemeenschappen het risico nog verder in armoede te raken. Koffie kan zelfs verdwijnen als we zo doorgaan. Een goed voorbeeld van een inclusieve aanpak is het Nespresso x Fairtrade Crop Insurance Program. Hiermee helpen we de koffieboeren in Colombia, door koffieplanten te verzekeren tegen schade door extreme weersomstandigheden. Zo verkleinen we de impact van klimaatverandering op ‘t inkomen van de koffieboer en kunnen zij blijven investeren in hun toekomst. 

Klimaatrechtvaardigheid 

De aanpak van klimaatverandering vraagt dus om een klimaatrechtvaardige blik en insteek. Eerlijke prijzen zijn daar een belangrijk onderdeel van. Bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om in hun klimaatbeloften niet alleen te focussen op het terugdringen van de CO2-uitstoot, maar ook door een eerlijk prijsbeleid de producenten in hun keten te helpen dit gevecht aan te gaan. Dan kunnen koffieboeren bovendien veel meer impact maken, bijvoorbeeld door bomen te planten op hun boerderij, minder hout te kappen, of te investeren in biodiversiteit.  

Meer willen weten over klimaatrechtvaardigheid? Lees hier: Placing fairness at the heart of climate change